Hoe werkt een koppeling: levensduur, wat is het en de onderdelen

De koppeling is – zoals iedere automobilist uiteraard weet of in elk geval zou moeten weten – een van de belangrijkste en onontbeerlijkste onderdelen van de auto. Zonder dit handige staaltje techniek zou het rijden in uw auto een stuk minder aangenaam zijn. Zo zou het heel erg lastig worden om op te trekken en een flinke vaart te behalen, want zonder koppeling zou het schakelen nogal problematisch worden. Ook speelt de koppeling een niet te onderschatten rol bij het afremmen op de motor. De koppeling van de auto is dus heel belangrijk voor een goede rijervaring. Helaas kan het met verloop van tijd ten gevolge van natuurlijke slijtage gebeuren dat de koppeling niet meer naar behoren werkt en dus vervangen zal moeten worden om erger te voorkomen en niet plotseling niet meer verder te kunnen.

Wat is de koppeling van een auto?

De koppeling van de auto werkt als verbindingspunt en heeft zorgt voor de overbrenging van het motorvermogen naar de versnellingsbak. Met het indrukken en op laten komen van het koppelingspedaal wordt deze verbinding tot stand gebracht en weer verbroken. Dankzij de koppeling is het mogelijk om naar een hogere of lagere versnelling te schakelen.

De koppeling is het samenstel dat zich tussen de motor en de versnellingsbak van een auto bevindt en dat er eigenlijk voor zorgt dat de juiste verbinding tussen deze beide eenheden binnen het systeem van de auto gelegd wordt.

Van de koppeling is de pedaal (de koppelingspedaal) het enige gedeelte dat de bestuurder van een auto normaal gesproken te zien krijgt dan wel te voelen krijgt. Dit pedaal bedient de bestuurder van de auto met zijn voet om tussen de versnellingen van de auto te schakelen en is dus een veelgebruikt en belangrijk onderdeel van het systeem.

Wat doet de koppeling?

De koppeling verbindt de motor met de versnellingsbak. Met dit onderdeel kan de aandrijvende kracht van de automotor op de wielen worden onderbroken, zodat het mogelijk is om de motor stationair te laten draaien en kan er tussen de versnellingen worden geschakeld tijdens de acceleratie of het afremmen op de motor wanneer er wordt teruggeschakeld.

Waar zit de koppeling in een auto

De koppeling is het linkse pedaal in de pedaalruimte onder het stuur. Voor het schakelen naar een lagere of hogere versnelling moet het koppelingspedaal worden ingedrukt en kan er met de versnellingspook worden geschakeld. Nadat er in een andere versnelling is geschakeld wordt het koppelingspedaal losgelaten en zal de auto vertragen of versnellen.

Hoe werkt de koppeling?

De samenstelling van de koppeling bestaat uit verschillende platen die tegen elkaar aan gedrukt worden als het koppelingspedaal niet ingedrukt wordt en de koppeling dus zijn gang kan gaan. De onderdelen die het belangrijkste zijn om een idee te krijgen van de werking van de koppeling van de auto zijn het vliegwiel en de koppelingsplaat. Het vliegwiel bevindt zich aan de kant van de motor en is met de krukas verbonden die de beweging vanuit de motor overdraagt via de aandrijflijn naar uiteindelijk de wielen. De koppelingsplaat is op haar beurt met de ingaande as van de versnellingsbak verbonden en neemt de kracht die door de krukas doorgegeven wordt over en geeft deze door. Zodra het koppelingspedaal door de bestuurder ingedrukt wordt, ontstaat er een ontkoppeling van de aandrijflijn en de versnellingsbak doordat de koppelingsplaat en het vliegwiel van elkaar weg getrokken worden en de motor niet meer verbonden is met de as van de versnellingsbak. Zolang deze verbinding verbroken is, kan de bestuurder van de auto naar een hogere of lagere versnelling schakelen en vervolgens de koppelingsplaat en het vliegwiel weer naar elkaar toe laten bewegen, door het koppelingspedaal weer langzaam op te laten komen.

Andere belangrijke onderdelen van de koppeling zijn de drukgroep en het druklager. De drukgroep grijpt om de koppelingsplaat heen en drukt deze stevig tegen het vliegwiel aan zolang de bestuurder van de auto het koppelingspedaal niet intrapt. Het druklager zorgt er op zijn beurt voor dat de koppelingsplaat zich van het vliegwiel kan verwijderen op het moment dat het pedaal door de bestuurder ingedrukt wordt.

Wat voor soort koppelingen bestaan er?

Er zijn 6 verschillende soorten koppelingen. Dit zijn ze:

• Vaste (starre) koppeling.
• Expansiekoppeling.
• Elastische koppeling.
• Uitklinkkoppeling.
• Inklinkkoppeling.
• Aanloopkoppeling.

Er bestaan zowel natte koppelingen als droge koppelingen. Het voornaamste verschil is dat de platen van een natte koppeling zich in een soort van bad aan olie bevinden. Het gaat hierbij dus om meerdere platen en niet om één zoals bij de droge koppeling. Het voornaamste voordeel van deze variant is dat de onderdelen van de koppeling minder snel versleten raken, aangezien de olie er idealiter voor zorgt dat er minder wrijving tussen de onderdelen mogelijk is. En tevens vervult de olie ook nog een belangrijke rol als koelend middel, wat ook een positieve uitwerking heeft op de onderdelen van de koppeling. Een nadeel van deze variant is dat de olie in de natte koppeling een lichte weerstand biedt bij de overdracht van de kracht vanuit de motor en daardoor voor een verminderde efficiëntie verantwoordelijk is. Vooral motorfietsen zijn met een natte koppeling uitgerust.

De natte koppeling is de klassieke variant die van oudsher op het merendeel van de auto’s te vinden is. Bij deze variant komt meestal één enkele koppelingsplaat kijken zoals hierboven reeds beschreven is. Deze koppeling wordt droog genoemd omdat deze in tegenstelling tot de natte koppeling niet in een bad met olie gedrenkt is, maar gewoon zonder olie werkt. Aangezien de koppeling bij deze variant niet volledig afgesloten is, maar toegankelijk is voor lucht, wat ook handig is voor de koeling, is het ook belangrijk dat je goed oppast met het gebruik van smeervet en olie. Daar kunnen zich namelijk stofdeeltjes en andere verontreinigingen aan gaan hechten die op den duur voor heibel kunnen gaan zorgen.

Koppeling onderdelen: waar bestaat deze uit

De koppeling is een onderdeel dat niet uit één, maar uit meerdere componenten bestaat. Tegenwoordig is de koppeling opgebouwd uit 5 belangrijke componenten: het vliegwiel, het koppelingshuis, de koppelingsplaat, het druklager en de koppelingsvork of -hendel. Daarbij moet worden opgemerkt dat zich in het koppelingshuis de diafragmaveer, behuizing en de drukplaat bevinden.

Koppelingsvliegwiel

Het vliegwiel van de koppeling heeft als taak om ervoor te zorgen dat de versnellingen van een voertuig met een handgeschakelde versnellingsbak goed werkt als je de koppeling gebruikt. Het zorgt ervoor dat de auto tijdens het schakelen niet gaat trillen. Voertuigen met een automatische transmissie zijn niet met een vliegwiel uitgerust.

Koppelingsdrukplaat

De drukplaat van de koppeling is een ronde dunne schijf die tegen het koppelingsvliegwiel wordt aangedrukt. De plaat heeft aan weerszijden een voering waarmee frictie wordt gegenereerd. De drukplaat van de koppeling staat in verbinding met de as die de versnellingsbak ingaat. Over het vliegwiel en de koppelingsplaat is de drukgroep aangebracht.

Koppelingsplaat

Een koppelingsplaat is het aandrijvende deel van de koppeling en een essentieel onderdeel van het koppelingssysteem van de manuele versnellingsbak. Deze zware metaalplaat wordt met behulp van veren en een hefboom aangedreven. Zodra deze aangrijpt, roteert de as van de koppeling en gaat het vermogen via de koppeling van de motor naar de versnellingsbak.

Ontgrendelingsmechanisme van de koppeling

Dankzij het ontgrendelingsmechanisme is het mogelijk om van versnelling te veranderen. Dit hoort op een soepele manier te gaan. Mocht je merken dat je hard moet drukken voor het inschakelen van de koppeling, dan is er een defect aan dit mechanisme. Laat het zo spoedig mogelijk nakijken om te voorkomen dat er op een bepaald moment niet meer kan worden geschakeld.

Hoe weet je of je koppeling slipt?

Reageert de auto langzaam als het koppelingspedaal omhoog komt of stijgt het toerental bij het gas geven maar versnelt de auto niet, dan kan dit komen door een slippende koppeling. Het slippen van de koppeling is een symptoom dat de koppeling versleten is en aan vervanging toe is.

Levensduur koppeling

Fabrikanten geven geen specifieke levensduur voor de koppeling op. Intensief gebruik, een sportieve rijstijl en veelvuldig rijden in stadsverkeer verkorten de levensduur van de koppeling.

Het vaakst voorkomende probleem met de koppeling is ouderwets slijtage door jarenlang gebruik. Uiteraard kun je dit in de hand werken en met enkele duizenden kilometer vervroegen door op een slechte manier om te springen met de koppeling. Hoe lang een koppeling meegaat, is moeilijk te zeggen. Twee deskundigen, drie meningen: de een zegt rond de 100.000, de ander 150.000 en weer een ander maar liefst 300.000. Hoe dan ook loont het uiteindelijk om de koppeling rustig te bedienen en met gevoel en een zachte hand te schakelen.