Wat is een sperdifferentieel en hoe werkt het

Om te begrijpen wat een sperdifferentieel is, moeten we eerst meer weten over de werking over een standaard open differentieel. Hiermee zijn de meeste auto’s uitgerust. Een open differentieel draagt vermogen over van de motor naar de as, waardoor de wielen aan verschillende snelheden kunnen draaien. Dit is essentieel voor het nemen van de bocht, wanneer het buitenste wiel sneller draait dan het binnenste, dat een kortere afstand moet afleggen.

In dit systeem krijgt het wiel dat het minste tractie ervaart, het meeste vermogen. Het is dan ook het meest geschikte systeem voor de standaard personenwagen op de weg. Het open differentieel is tevens goedkoper dan een sperdifferentieel, dat we op veel 4×4-wagens aantreffen.

Wat doet een sperdifferentieel?

Het sperdifferentieel laat beide wielen aan dezelfde snelheid draaien. Wanneer de tractie op een wiel verloren gaat, omdat het bijvoorbeeld in de lucht hangt of in de modder steekt, blijven de twee wielen op een as draaien ongeacht de hoeveelheid weerstand. Het voordeel mag duidelijk zijn: wanneer u bijvoorbeeld een rotspad oprijdt en een wiel boven de afgrond hangt. Dat wiel kan vrij draaien, terwijl het wiel dat contact maakt met de grond stationair blijft. Beschik je echter over een sperdifferentieel, draait het op de grond staande wiel mee met het zwevende wiel en wordt de auto naar een minder hachelijke situatie gestuwd. Dit voorbeeld vertaalt zich ook duidelijk naar een auto waarvan een wiel in de modder zit. De toegevoegde tractie maakt het sperdifferentieel een uitgelezen offroad-systeem. Een sperdifferentieel kan aan de voor- zowel als aan de achteras worden geïnstalleerd, en zelfs op beide assen, mocht u van plan zijn om regelmatig op het open terrein te gaan raggen. Er zijn twee hoofdtypes sperdifferentieel te onderscheiden: automatisch en selecteerbaar.

Automatisch sperdifferentieel

Dit is precies wat de naam verraadt: een differentieel dat automatisch vergrendelt zonder dat de bestuurder daar iets voor hoeft te doen. Afhankelijk van de omstandigheden tijdens het rijden, bijvoorbeeld bij het rijden door de bocht, ontgrendelt het differentieel.

Er zijn verschillende types verkrijgbaar. De Detroit locker oftewel de Detroit No-Spin, ontwikkeld door Eaton Corporation, is voorzien van slechts drie palwielen en handhaaft zijn vergrendeling tenzij een kracht van buitenaf hem laat ontgrendelen en de wielen aan verschillende snelheid laat draaien. Vanwege zijn consequent vergrendelde positie is de Detroit No-Spin ideaal voor off-roaden en het exploreren van onverkende terreinen. Voor alledaags rijden op de weg is hij echter minder geschikt.

Er zijn ook sperdifferentiëlen, de zogenaamde lunchbox-lockers, die enkel automatisch vergrendelen wanneer dat nodig is. Een differentieel dat enkel vergrendelt wanneer het absoluut nodig is, laat het systeem langer leven en vermijdt onnodige bandenslijtage.

Over automatische sperdifferentiëlen heb je geen volledige controle. Ze kunnen wat onhandig zijn tijdens het rijden op de gewone weg en een extra belasting voor de wagen en met name voor de banden betekenen. Ze maken bij het sperren en ontsperren ook geluiden. Dit kan overigens gebeuren op ongeschikte momenten tijdens het rijden. Heb je een voltijdse off-roader in je garage, is een automatisch sperdifferentieel wellicht een minder dure, meer praktische optie.

Selecteerbaar sperdifferentieel

Met een selecteerbaar differentieel kan hij vrij schakelen tussen vergrendelen en ontgrendelen. Een selecteerbaar sperdifferentieel is duurder dan een automatisch; het is echter ook duurzamer en veroorzaakt op de lange termijn minder problemen. Elektrische aansturing is meer gebruikelijk in moderne voertuigen; de types die met een kabel of lucht (pneumatisch) worden aangestuurd, bereiken dezelfde resultaten.

Een pneumatisch systeem maakt gebruik van perslucht waarmee het differentieel via een druk op de knop kan worden vergrendeld. Bij activering laat het pneumatische vergrendelingssysteem de tandwielen stoppen met draaien waardoor het differentieel wordt vergrendeld. Dit mechanische sperdifferentieel moet handmatig worden ingeschakeld, of het blijft in de ontgrendelde, “open” positie. Dit is ideaal voor voertuigen met twee levens: de ene dag keurig rijden op de weg en de andere scheuren op open terrein. Wanneer deze niet goed wordt geïnstalleerd, kunnen lekken optreden die tal van problemen veroorzaken.

Het elektronisch sperdifferentieel is eender als het pneumatische systeem in die zin dat je slechts op een knop hoeft te drukken om de vergrendeling in werking te stellen.

Een kabelbediend differentieel maakt gebruik van een schuifknop die vaak kan worden omgebouwd tot een elektrische schakelaar. Hij lijkt in gebruik erg op de pneumatisch bediende differentieel. Kabels hebben echter een robuuste en duurzame reputatie. Ze kunnen echter bij verkeerde installatie of verkeerd gebruik beschadigd raken.

Het selecteerbare differentieel heeft meer componenten dan het automatische. Zo biedt hij meer controle. Het automatische differentieel daarentegen is makkelijker te repareren wanneer er iets mis gaat.

Voordelen van het sperdifferentieel

Een selecteerbaar sperdifferentieel mag dan wel voordelen hebben boven een automatisch sperdifferentieel, beide verbeteren ze de off-roadprestaties en mogelijkheden wanneer het op overwinnen van obstakels op het traject aankomt. Hieronder staan een aantal redenen waarom je zou kunnen overwegen om in een sperdifferentieel te investeren:

Nadelen van het sperdifferentieel

Voor degenen die een avontuurlijk gebruik van hun auto willen mogelijk maken, biedt het sperdifferentieel tal van voordelen. Selecteerbare differentiëlen bieden meer positieve punten dan automatische ondanks de hogere kosten. Aangezien ze complexer in elkaar zitten, bieden ze ook meer moeilijkheden bij de reparatie dan een simpel automatisch differentieel. Hier zijn een paar nadelen om over na te denken:

Als je een brave weggebruiker bent, volstaat het standaard open differentieel voor jou perfect. Wanneer je hart echter uitgaat naar het ruige terrein en je van plan bent om lekker te gaan off-roaden, sla je de plank nooit mis met een sperdifferentieel!