Sportief met een spoiler

De letterlijke vertaling van het woord “spoiler” is verpester en dat is ook wat dit auto-onderdeel doet. Het verstoort de luchtstroom langs de carrosserie van een rijdende auto, en heeft zodoende een effect op de wegligging. Dit voor de racesport zo essentiële component is tevens populair als tuning-element. Dit artikel gaat in op de werking van de spoiler, welke verschillende types er zijn en waar je op moet letten om binnen de grenzen te blijven van wat wettelijk is toegestaan.

Naam en functie

Het woord spoiler zorgt wel eens voor verwarring. Beschouw het als een verzamelwoord voor carrosserie-elementen die de luchtweerstand beïnvloeden. In het Nederlands duiken ook wel woorden als “stoorklep” of “vin” op, het eerstgenoemde verwijzend naar de functie, het tweede woord naar het uiterlijk. Een van mijn speelgoedautootjes had een grote achterspoiler, en ik hield het voor een vleugel. Dit is ook in feite de correcte benaming van het carrosserie-element dat op sokkels op de achterklep gemonteerd staat. Hierbij kan de lucht aan beide kanten van de constructie stromen, zodat een neerwaartse druk wordt bewerkstelligd. Een gewone spoiler is een uitsteeksel van de carrosserie, waarlangs de lucht slechts langs één kant stroomt, waardoor de aerodynamiek wordt verstoord.

Het beïnvloeden van de luchtstroom heeft tot doel een neerwaartse druk te genereren, hetgeen de wegligging verbetert en de luchtweerstand vermindert. Om van deze effecten te profiteren, is het wel nodig dat de auto minstens 100 km/u rijdt. Het meest functioneel zijn spoilers dan ook in de autosport.

Soorten

Het type vleugel op de kofferbak is het meest emblematische type. Spoilers zijn echter op verschillende plaatsen op de carrosserie te vinden.

1. De luchtdam. Deze zit van voren aan de auto onder de bumper bevestigd. Hij reduceert de luchtstroom onder de auto en de opwaartse druk van de vooras. Dit verbetert de aandrijving vanwege de optimalisering van de krachtoverbrenging. Deze ontstaat omdat de banden beter op de weg hechten. De omgeleide luchtstroom kan zelfs als extra motorkoeling dienen. Oorspronkelijk is dit element speciaal voor de racesport bedoeld, maar hij is in toenemende mate ook op personenauto’s te vinden omwille van de sportieve look, die hij verleent.
2. De dakspoiler. De dakspoiler heeft dezelfde functie als de vleugel: nl. het verbeteren van de wegligging. Hij is echter niet op de kofferbak, maar vlak boven de achterruit gemonteerd. Dit is een wat subtieler element. Hij kan echter het uiterlijk iets agressiefs geven. Dit onderdeel is vaak te vinden op hatchbacks, SUVs en sportwagens.
3. De achterspoiler. Deze wordt vaak verwisseld met de vleugel, maar hier wordt echter de kleinere spoiler bedoeld, waarlangs de lucht langs één kant stroomt. Hij zit vaak aan het uiteinde van de kofferbak. Dit component dringt de opwaartse kracht die op de achteras wordt uitgeoefend, terug. Alhoewel hij ook de wegligging verbetert bij hoge snelheden, wordt hij vaak aangebracht uit esthetische overwegingen.
4. De wielspoiler. Deze worden vóór zowel als achter de wielen bevestigd en dienen tot het elimineren van luchtwervelingen en het terugdringen van de luchtweerstand.
5. De walvisstaart. Deze spoiler zit hoger op de achterkant van de auto, en lijkt bijna op een uitschuiftafeltje. Hij is een bekende accessoire van de Porsche 911 en ontworpen om de opwaartse krachten achteraan te reduceren en het oversturen bij hoge snelheden te verhinderen. Zijn gelijkenis met eerder genoemd meubelstuk leverde hem ook de naam “theeblad” op en een vaker gehoord grapje was, dat hij diende als tafel voor het uitschrijven van bonnen wegens te hard rijden.
6. De eendenstaart. De voorganger van de walvisstaart is een kleiner, meer rechtopstaand element. Bij latere Porsche-modellen wordt hij vaak gecombineerd met een uitschuifbaar element.
7. Zijskirts. Deze dorpelspoilers worden onderaan de zijkant aangebracht en hebben het bijkomend voordeel dat ze de vervuiling van het portiergedeelte verhinderen. Ze hebben verder een klein aerodynamisch effect, veelal aanvullend in combinatie met andere spoilers.

Materiaal

Het meest gebruikelijke materiaal voor de vervaardiging van spoilers is ABS-kunststof. Dit is een relatief goedkope optie, alhoewel ook minder duurzaam. De componenten van koolstofvezel zijn duurder, uiterst lichtgewicht en lenen zich perfect voor de beweeglijke versies. Stalen onderdelen zijn zwaar, maar zeer duurzaam. Deze zijn uiteraard duurder dan die van kunststof, maar daarentegen weer goedkoper dan de versie van koolstofvezel. Een aantrekkelijke mogelijkheid is een spoiler van glasvezel: niet al te duur en duurzamer dan kunststoffen onderdelen. Ze zijn tevens makkelijk te repareren. Bij beschadiging hoef je dus geen vervanging van het gehele component te organiseren. 

Montage

Een spoiler op de auto zetten kan de tuner heel goed zelf. Enige kennis van zaken is wel vereist. Zo heeft het geen zin om een achterklepspoiler aan te brengen op een auto met voorwielaandrijving. Het positieve effect op de wegligging gaat volledig verloren. Een niet vakkundig aangebracht element kan het brandstofgebruik aanzienlijk verhogen.

Bovendien zijn er een aantal wettelijke regels van toepassing. Voor accessoires die op een auto worden aangebracht, geldt altijd dat ze moeten zijn voorzien van een EG-keurmerk. Een spoiler mag de breedte van het voertuig niet overschrijden. Fans van The Fast and the Furious beginnen beter niet aan installatie van de aluminium toonbanken, die je in die films ziet. Scherpe randen verhogen het risico op letsel van voetgangers en fietsers, en je zou wel eens last met je verzekering, de APK of een overijverige diender kunnen krijgen. De regels zijn wat soepeler voor auto’s die uitsluitend meedoen aan races. De auto moet dan wel per trailer erheen worden gebracht.

Tot slot

Aanvankelijk was dit onderdeel bedoeld voor de racesport. Zijn ontwikkeling stond echter niet stil. Zo kunnen we vandaag de dag beschikken over hoogefficiënte elementen die helpen bij het bereiken van een hogere snelheid, de auto een sportieve stijl verlenen en tevens geld besparen bij het tanken. Geef je auto vleugels met een universele spoiler.